«Παγανελια» και «Φραγκολαντζερηδες», «Παγουραδες» και «Σκωταραδες», και «Νεραντζοκωλοι»

Κέρκυρα: «Παγανέλια» και «Φραγκολαντζέρηδες»
Το παγανέλι (η σωστή ονομασία είναι «μπραγανέλι») είναι το ανάμικτο μικρό ψάρι (ανακατεμένα μικρόψαρα, μπαρμπούνια, λιθρίνια, πέρκες, μουρμούρια κ.λπ.). Η παραφθορά αυτή προέρχεται από τούς αμόρφωτους και αγράμματους ψαράδες, οι οποίοι αντί τής σωστής λέξεως, «μπραγανέλι», διαλαλούσαν τά ψάρια τους με την λέξη, «παγανέλι» ή «παγανέλια». Άλλη παραδοχή τής λέξεως προέχεται από την λέξη «φαναγκρέλι» (είδος μικρού μελωδικού πουλιού, τα οποίο οι κυνηγοί όταν τα έπιαναν τα έβαζαν σε κλουβιά και τα πωλούσαν και τα έλεγαν «παγανέλια»). Λέγονται υποτιμητικά και «Φραγκολαντζέρηδες» (δηλαδή υπηρέτες, υποτακτικοί των Φράγκων=Δυτικών), πιθανών, λόγω του ότι η Κέρκυρα ουσιαστικά δεν γνώρισε τουρκική σκλαβιά (παρ’ ότι δέχτηκε πολλές αιματηρές επιδρομές των Τούρκων), ως ενετική, φραγκική και αγγλική κτήση.

Ιωάννινα:
Λέγονται «παγουράδες», γιατί παλιά λέγανε ότι στη λίμνη στα Γιάννενα καθρεπτιζόταν το φεγγάρι και οι Γιαννιώτες έτρεχαν με τα παγούρια για να μαζέψουν το «μαγικό» νερό. Κατ’ άλλους, επιχείρησαν να αδειάσουν την λίμνη με παγούρια, όταν κυκλοφόρησε η φήμη, πως στον βυθό της υπήρχε θησαυρός. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, ο όρος προέκυψε στο Αλβανικό Μέτωπο του ’40. Κάποιοι, (όχι απαραίτητα από τα Ιωάννινα), δειλιάσανε και για να αποφύγουν τον πόλεμο εφηύραν ένα κόλπο: Γέμιζαν με νερό ένα παλιό μεταλλικό παγούρι του στρατού, το βάζανε στην γάμπα τους και…πυροβολούσαν. Έτσι δημιουργούσαν ένα πολύ αμυδρό τραύμα που τους έστελνε αναγκαστικά στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο στον Κουραμπά. Οι γιατροί του Νοσοκομείου το κατάλαβαν το κόλπο και λέγανε μεταξύ τους «άιντε κι άλλος με παγούρι ήρθε» κι έτσι σιγά σιγά τους βαφτίσανε με το παρατσούκλι «παγουράδες». Τέλος, σύμφωνα με την πιο απλή εκδοχή, την προσωνυμία έδωσαν οι επισκέπτες της πόλης επειδή οι Γιαννιώτες είχαν στη ζώνη τους δεμένο το παγούρι τους ή επειδή κατέβαιναν στη λίμνη Παμβώτιδα για να πάρουν νερό με τα παγούρια τους. Λέγονται και «σκωταράδες», επειδή παλαιότερα, στις περισσότερες ταβερνούλες της εποχής τα τηγανισμένα συκωτάκια ήταν για τον Γιαννιώτη ο βασικός μεζές (ίσως και γιατί ήταν ο πιο φτηνός).

Άρτα: «Νεραντζοκώληδες» ή «Νεραντζόκωλοι»
Λόγω του ότι στην Άρτα καλλιεργούν πολλά εσπεριδοειδή και ειδικά, νεράντζια. Το παρατσούκλι, λέγεται ότι τους το κόλλησαν οι Γιαννιώτες.